Spoetnik.

 

Gisteravond maakte ik met G. een ommetje. Bij het mooiste plantsoen in U., vlakbij de Sterrenwacht, zag ik een man staan.

Hij droeg een wat ouderwets aandoende lange jas.

Naast hem zat een hondje.

Het gekke was ; man en hond stonden doodstil en staarden naar een boom.

Een kale aprilboom.

Nog haast zonder knoppen.

Het was koud, noch warm.

En die man keek en keek.

En het hondje zat, en zat.

Man en hond zijn een beeld.

Het is ‘De Spoetnikkijker’.

Gemaakt in 1957 door beeldhouwer Ludwig Oswald Wenckebach.

In klare lijnen, volledig gestileerd, heeft Wenckebach een beeld gemaakt. Dat letterlijk en figuurlijk een tijdsbeeld is.

De Spoetnik was de eerste kunstmatige satelliet die in de ruimte werd gebracht, op 4 oktober 1957.

De Koude Oorlog was op dat moment op zijn hoogtepunt en de lancering van de Spoetnik verraste het Westen en leidde in de Verenigde Staten tot de ruimtewedloop en een beweging die pleitte voor hervormingen in het wetenschappelijke onderwijs.

In het Russisch betekent ‘spoetnik’ letterlijk: metgezel.

Het beeld van Wenckebach is prachtig.

Van dichtbij zie je het gezicht van de man, die met open mond, afwachtend, vol verwachting maar ook met enige angst, de hemel af lijkt te zoeken. Het hondje, zijn metgezel,  keert juist zijn hele lichaam af van die vermaledijde lucht boven hem, en concentreert zich op zichzelf.

De man strekt zijn nek en hoofd naar buiten, op zoek naar die kunstmaan, die de toekomst wel eens zou kunnen veranderen.

Het hondje kromt naar binnen, keert in zichzelf.

En hoewel het een groot, manshoog bronzen beeld is dat daar tussen de bomen staat, lijkt het geheel nog het meest op een prachtige pentekening.

Met mijn metgezel keek ik naar De Spoetnikkijker en zijn hondje.

Zelden zag ik een beeld dat zo soepel, zo eenvoudig, zo sterk en prachtig was als dit.

Dat het april was en er nog niet eens blaadjes aan de bomen waren, daar, op die vochtige wat verlaten en koude plek, deed er niets aan af.